Martha is Dead Review - Een interactieve lijdensweg (2025)

Giulia strompelt door het bos. In haar oor fluisteren stemmen en tussen bomen en mist door ziet ze schimmige vormen. Toch gaat haar aandacht uit naar een vrouw op het modderige pad. Ze ligt, haar ogen dicht, haar jurk doorweekt van zeewater. Dit is Giulia’s tweelingzus, Martha, en ze is dood. Ze buigt over het lijk, pakt een scheermesje en snijdt het vel van Martha’s gezicht. Met gruwelijke kalmte plaatst ze het vel over haar eigen gezicht.

Emotioneel verontrustend

Martha is Dead is een verontrustende game-ervaring. Het verhaal speelt zich af tijdens het begin van de Tweede Wereldoorlog en volgt het verhaal van Giulia, die direct aan de start van de game haar zus Martha dood aantreft in het water. Haar ouders vinden haar en denken niet dat Martha, maar Giulia dood is, een vergissing die niet wordt gecorrigeerd door de emotionele shock die Giulia ervaart. Die gebeurtenis vormt het begin van een ondraaglijke lijdensweg voor het meisje waarin ze alsmaar vraagtekens zet bij haar eigen identiteit en, op den duur, haar realiteit.

Vaker dan eens gingen mijn nekharen recht overeind staan, des te meer door het intense geluid van knappende gitaarsnaren dat deze scènes ondersteunt.

Deze game is met recht bestempeld als psychologische thriller. Je aanschouwt akelige gebeurtenissen zoals voorgenoemde ‘gezichtstransplantatie’ of het openknippen van een niet nader te noemen orgaan met niets meer dan een roestige schaar. Vaker dan eens gingen mijn nekharen recht overeind staan, des te meer door het intense geluid van knappende gitaarsnaren dat deze scènes ondersteunt. Giulia komt terecht in deze gruwelijke situaties door de alsmaar slechter wordende relatie tussen Giulia en haar ouders, vooral omdat niemand behalve Giulia geïnteresseerd lijkt te zijn in de oorzaak van Martha’s overlijden.

Tergend traag

Momenten als bovenstaande weten op effectieve wijze een emotionele reactie te ontlokken omdat ze een sterk contrast vormen met de rest van de gameplay. In het overgrote deel van de circa vijf à zes uur die je in Martha is Dead doorbrengt, begeef je in Giulia’s zonovergoten huis in Noord-Italië. Hier kun je op je gemak voorwerpen uit Giulia’s jeugd bekijken, van schilderijen en kledingkasten tot een telefoontoestel met draaischijf, wat onder begeleiding van Giulia’s kalme stem inzicht verschaft in haar leven. Je kunt met gemak een avond vullen door naar al deze mijmeringen te luisteren. Hoewel de vele indicaties van voorwerpen die je kunt bekijken soms overweldigend is, verschaffen ze doorgaans nuttige informatie om Giulia’s relatie met haar ouders, haar zus en andere betrokkenen beter te begrijpen, alsook om de dreiging van de naderende oorlog voelbaar te maken.

Het verrichten van taken geeft een welkom gevoel van richting in de game. Centraal hierin staat de mogelijkheid om foto’s te maken, een proces dat meer handelingen vereist dan simpelweg een knop indrukken – we hebben het wel over de jaren ’40. Zo kun je met behulp van speciale filters en licht het perfecte shot maken van allerlei momenten om vervolgens de foto’s in een donkere kamer te ontwikkelen. Je kunt zoveel foto’s maken als je wilt, al voelde ik mij nooit gestimuleerd om meer foto’s te maken dan het verhaal van mij vereiste.

Het verhaal bevindt zich op het snijvlak van interactieve films, maar schiet daarin dikwijls door.

De game duurt slechts enkele uren, maar alsnog verveelde ik mij van tijd tot tijd door Giulia’s langzame tred. Je loopt van hot naar her om simpele handelingen uit te voeren en hoewel een kaart meestal aangeeft waar je moet zijn, duiden de indicaties niet aan om welke taak het gaat. Daardoor springt de game van de hak op de tak en voelde ik mij vaker dan eens niet in controle over het pad dat ik wilde volgen, zeker gezien sommige taken onverwacht leiden naar een time skip. Toppunt van deze traagheid is de poppenkastscène. Hierin speelt Giulia gebeurtenissen van haar jeugd uit waarbij je zelf de dialogen bepaalt, maar negen van de tien keer is er slechts de illusie van keuze. Kies je het verkeerde, dan is Giulia verbouwereerd van mening dat ‘het niet zo is gelopen’, om vervolgens de hele scène opnieuw uit te spelen.

Verdient verteld te worden

Martha is Dead weet de speler regelmatig te belemmeren door merkwaardige gameplaykeuzes. Het verhaal bevindt zich op het snijvlak van interactieve films, maar schiet daarin dikwijls door: soms kun je weinig meer doen dan toekijken waar je voorheen kon participeren – de ontwikkelaar heeft bovendien de opties gegeven om deze scènes te censureren – en andere keren voer je onnodige knoppencombinaties uit voor simpele handelingen. Op de PS5 wordt hiervoor de haptische feedback tot in den treure toegepast. Zonde, want al deze foefjes leiden af van het treurige verhaal.

Hoewel de gameplay niet intuïtief aanvoelt en ook de grafische prestaties veelal teleurstellen door framedrops en zelfs harde crashes op de PS5, gaat hier een verhaal achter schuil dat het verdient verteld te worden. Martha is Dead neemt je mee langs onderwerpen als depressie en (auto)mutilatie, verpakt in een persoonlijke reis die op uitstekende wijze meebeweegt met de setting: naarmate de oorlog op de voorgrond treedt, daalt Giulia steeds verder af in haar realiteit verbuigende nachtmerries. Het slotstuk wist dan ook een impact op mij te maken die ik maar weinig ervaar in games. Om die reden alleen al is Martha is Dead het spelen waard.